Hoogleraar Interdisciplinair Onderwijs in de Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht/UMCU Annet van Royen-Kerkhof werkt onvermoeibaar aan interdisciplinaire samenwerking om dokters op te leiden voor een almaar veranderende gezondheidszorg. In deze 21e eeuw is een nieuw soort dokter nodig, die met een keur aan (nieuwe) zorgprofessionals moet kunnen …

Guus van Dongen, tot voor kort hoogleraar Medische beeldvorming aan het Amsterdam UMC, is gelauwerd met de Amsterdamse Impact Award in de categorie Gezondheid. Hij ontwikkelde nieuwe beeldvormende technieken om het gedrag van medicijnen in het lichaam op moleculair niveau zichtbaar te maken. Ook stond hij aan de wieg van het Amsterdam UMC Imaging C…

Dick den Hertog, hoogleraar Operations Research bij de Universiteit van Amsterdam, is in 2023 gelauwerd met de Amsterdamse Impact Award in de categorie Samenleving. Hij laat zien dat je met wiskundige optimalisatie oplossingen kunt leveren voor zeer uiteenlopende maatschappelijke problemen. Of het nou gaat om de dijkhoogten in Nederland, de voedsel…

In het jaar waarin Nederland al maar liefst 400 jaar banden onderhoudt met Iran heeft Irandeskundige Maaike Warnaar haar droom gerealiseerd. Een boek over de warme banden van zowel het Nederlandse koningshuis als het bedrijfsleven met de Sjah, die tot 1979 aan de macht was in Iran.Por Wetenschap.nu

Neuroloog Matthijs Brouwer (Universiteit van Amsterdam) neemt je in de eerste stop van deze audiotour mee naar De Waag op de Nieuwmarkt. Hier schilderde Rembrandt 'De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp'. Brouwer vertelt ook over modern wetenschappelijk onderzoek naar het coronavirus en de rol van de toetsingscommissies.…

Twee bevlogen wetenschappers: Erwin Peterman en Gijs Wuite (VU). Onderzoekers in hart en nieren, maar ook de oprichters van het succesvolle bedrijf LUMICKS.Por Wetenschap.nu

Als ze moet kiezen tussen lichaam en geest kiest Andrea Evers, hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de Universiteit Leiden, tóch voor de geest. Maar dat neemt niet weg dat deze Stevinlaureaat 2019 er rotsvast van overtuigd is dat ze onlosmakelijk bij elkaar horen.Por Wetenschap.nu

Jack Pronk, hoogleraar Industriële Microbiologie aan de Technische Universiteit Delft, slaagde erin om gistcellen op een efficiënte en schone manier ethanol te laten maken uit niet-eetbare plantenresten. Nu gaat hij zijn Stevinpremie 2019 gebruiken voor electro-biotechnologie, ‘Iets met elektriciteit en micro-ogranismen’. Onder het motto: ‘It’s ele…

Economisch Historicus Bas van Bavel (universiteit Utrecht) beschreef eerder hoe de markt zichzelf om zeep helpt. Zijn Spinozapremie besteedt hij aan een groot vervolgonderzoek naar welvaart.Por Wetenschap.nu

Spinozalaureaat prof. dr. Ronald Hanson, hoogleraar Quantumfysica aan de TU Delft, is een autoriteit op het gebied van quantumwetenschap. Hij realiseert zich maar al te goed dat hij pioniert op nog onontgonnen terrein.Por Wetenschap.nu

Amina Helmi (Rijksuniversiteit Groningen) groeide op met heldere sterrenhemels in Argentinië. Decennia later is ze een zeer succesvol sterrenkundige, alhoewel ze zichzelf liever een archeoloog noemt.Por Wetenschap.nu

Prof. dr. Yvette van Kooyk (Amsterdam UMC) zette de glyco-immunologie - de rol van suikers bij het immuunsysteem - op de kaart en richtte een biotechbedrijf op. Presentator Karin van den Boogaert praat met deze eigenzinnige Spinozalaureaat.Por Wetenschap.nu

Van quantumtechnologie en Melkweg tot gisten en schimmels en van immunologie tot gezondheidspsychologie en het functioneren van economische markten: het onderzoek van de Spinoza- en Stevinlaureaten 2019 bestrijkt een breed spectrum.Por Wetenschap.nu

We doen het allemaal een derde van ons leven: slapen. Een alles behalve slaapverwekkend onderwerp, want hoe je slaapt bepaalt in grote mate hoe gezond je bent. Fysiek én mentaal. Ik sprak erover met Birit Broekman. Zij is psychiater aan het Amsterdam UMC en OLVG. Bij vrijwel alle psychische klachten speelt slaap een rol. In haar nieuwste onderzoek …

Hoogleraar Ecotoxicologie Martina Vijver (CML Leiden) realiseerde zich dat je de dynamiek tussen (synthetische) stoffen en de natuur zo realistisch mogelijk moet onderzoeken. Dus gewoon buiten. Daarom liet ze sloten graven voor haar ‘Levend lab’. De natuur leverde nog meer inspiratie op, getuige de titel van haar oratie: ‘Over ecotoxicologische gre…

Stevinlaureaat Marion Koopmans (hoogleraar virologie Erasmus MC) studeerde diergeneeskunde in Utrecht en werd daarna, na wat omzwervingen over de wereld, gegrepen door virussen. Meestal zijn ze niet gevaarlijk, maar dat kan misgaan. Bijvoorbeeld door de interactie tussen mens en dier, meer bepaald op het moment dat mensen zich in het leefgebied van…

Beatrice de Graaf’s nieuwe boek, ‘Tegen de terreur. Hoe Europa veilig werd na Napoleon’ begint in de 19e eeuw, na de nederlagen van Napoleon. En de ontwikkelingen daarna die het begin vormden van het eerste Europese veiligheidssysteem. Dat Beatrice voor haar onderzoek heel Europa moest afreizen, onleesbare teksten moest zien te ontcijferen en dat h…

Marileen Dogterom is hoogleraar bionanoscience aan de TU Delft en de vierde en laatste Spinozalaureaat van dit jaar die ik sprak. Een gedreven wetenschapper, die met Anna Akhmanova heeft samengewerkt bij het in kaart brengen van het cytoskelet van een cel. En die door de Spinozapremie van 2,5 miljoen euro in staat gesteld wordt nieuwe wilde plannen…

Hoogleraar microbiologie en biochemie (WUR) John van der Oost, oud-PSP-posterplakker en Greenpeacedonateur, werpt zich op als voorvechter van genetische modificatie, en keert zich (wat betreft de GMO discussie) nadrukkelijk tegen zijn oude 'matties'. De feiten spreken voor zich, zo vertelt hij in dit interview. In de natuur komen genetische modific…

Carsten de Dreu, hoogleraar sociale- en organisatiepsychologie in Leiden, ontvouwde op een bloedhete zomerdag zijn plannen voor de besteding van zijn 2,5 miljoen aan Spinozageld. Maar we spraken ook over zijn interdisciplinaire belangstelling en de manier waarop hij op ideeën komt. Een boek over Vikingen bijvoorbeeld. Wat waren de redenen dat zij h…

Anna Akhmanova, Carsten de Dreu, Marileen Dogterom en John van der Oost krijgen woensdag hun Spinozapremie officieel uitgereikt: 2,5 miljoen om ‘vrij’ te besteden. Afgelopen juni, net na de bekendmaking, vertelden ze kort wat ze ermee dachten te gaan doen. Als aftrap van een nieuwe serie podcasts uitgebreide interviews met deze kanjers van wetensch…

In de Rode Hoed in Amsterdam konden wetenschappers, wetenschapsjournalisten- en communicatieprofessionals op 15 juni weer eens bijpraten op het onvolprezen Bessensap, georganiseerd door NWO.Natuurlijk waren er ook weer Spinoza- en dit jaar ook Stevinpremies, de hoogste onderscheidingen in de Nederlandse wetenschap. Waar bij de Spinozapremie de nadr…

De berichtgeving over islamitische basisscholen is vaak negatief, constateerde Marietje Beemsterboer, zelf juf in het basisonderwijs. Dat komt omdat media zich vaak alleen maar baseren op de drie strikt islamitische basisscholen in Nederland. Maar er zijn er 52 die in meer of mindere mate islamitisch zijn. Dus vatte Marietje na haar masterstudie we…

Moleculair bioloog Bas Defize werkte jarenlang bij het Hubrecht Instituut en doceert nu aan het University College Utrecht. Hij ziet het probleem niet: waarom niet van iedere Nederlandse burger een DNA-profiel maken? Desnoods al bij de geboorte en gewoon op te nemen in het paspoort, zoals een vingerafdruk. Wat iets heel anders is dan DNA-materiaal …

Complottheorieën zijn van alle tijden, en je moet ze als overheid nooit wegzetten als verzinsels van gekkies. En nu al helemaal niet meer, nu autoriteiten zélf een complot blijken te hebben gesmeed met een journalist die vermoord dreigde te worden. De waarheid is altijd gekker dan je verzinnen kan, blijkt maar weer. Gelukkig had ik even tevoren net…

Het is Daniel Oberski (universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht) een doorn in het oog: de polarisatie in het privacy-versus-data-debat. Hij is dan ook vurig pleitbezorger van een genuanceerder maatschappelijk debat. Want data zijn natuurlijk ook ontzettend nuttig, als ze betrouwbaar zijn tenminste. Daarom bedacht Daniel veel gebruikte m…

Bettina Reitz-Joosse is met hart en ziel classica en als universitair docent Latijnse taal en letterkunde verbonden aan de Rijks Universiteit Groningen. Ze bestudeert hoe de Romeinen terug keken op hun oorlogen, en hoe die slagvelden beschreven werden. Wereldberoemd werd ze met de vondst van een verborgen tekst onder een obelisk, geschreven in het …

Epidemioloog Arfan Ikram is – zo zegt hij zelf - een tweedegeneratie Nederlander, geboren, getogen en nog altijd wonend in Rotterdam Zuid. Zijn academisch geschoolde vader wenste ook een goede opleiding voor zijn vijf kinderen en dat is gelukt; allemaal hebben ze gestudeerd zonder 1 cent studieschuld. ‘Studeren kan dus budgetneutraal’, stelt zijn s…

De van oorsprong Tsjechische juriste en criminologe Barbora Holá (VU) ging als klein meisje op vakantie naar voormalig Joegoslavië. Later zou ze in het kader van haar promotieonderzoek naar het Joegoslavië-tribunaal gaan, waar ze Radovan Karadzic ontmoette. En niet kon begrijpen dat zo’n charmante man zulke verschrikkelijke dingen op z’n geweten ko…

Er zijn onvoldoende aanwijzingen dat de oorzaak van psychische stoornissen een onderliggende afwijking in het brein is, zegt methodologe Angélique Cramer (Tilburg University). Wellicht kan je het ook omdraaien en is depressie een optelsom van allerlei symptomen die elkaar aansteken. Denk: je wordt ontslagen, gaat piekeren, slaapt daar steeds slecht…

Een wetenschapper zal nooit zeggen dat hij iets ABSOLUUT zeker weet. Omdat hij er altijd rekening mee houdt dat een collega met andere data kan komen is hij de hele tijd bezig kritisch naar zijn eigen theorie te kijken. Een complotdenker daarentegen presenteert zich weliswaar vaak als een kritisch denker, maar dat gaat altijd over anderen, en nooit…

De ziekte MS breekt het lichaam en ook vaak de geest af; omdat het geestelijke equivalent van de rolstoel niet bestaat is het de vraag hoe cognitieve stoornissen bij mensen met MS aangepakt zouden kunnen worden, naast de reeds bestaande geheugentraining. Dus toen hersenwetenschapper Hanneke Hulst (VUmc) in contact kwam met de stichting Dance for He…

In de week van de hoogbegaafdheid een gesprek met onderwijskundige Willy de Heer, die liever spreekt van ‘zeer makkelijk lerende’ kinderen. Het is goed om ook aandacht aan deze kinderen te besteden omdat zij zichzelf als ‘anders’ zien en zich van de weeromstuit maar gaan aanpassen aan het gemiddelde. Met in het ergste geval schooluitval als gevolg.…

Voorkomen is beter dan genezen, en het is al decennialang bekend wat de risicofactoren zijn voor het krijgen van borstkanker. Dus krijgt een slimme meid haar eerste kind op tijd, geeft langdurig borstvoeding en krijgt liefst veel kinderen. Daarnaast rookt ze niet, drinkt geen alcohol, beweegt veel, heeft geen overgewicht en eet gezond. Het zou het …

Dat wij mensen ontstaan zijn uit chemische elementen afkomstig van verre sterren, weten we. Maar sterrenkundige Jelle de Plaa wil graag precies weten waar die elementen vandaan komen en wanneer dat gebeurd is. Daarvoor kijkt hij met een röntgentelescoop naar hete gaswolken in de ruimte. Thuis bladerde de kleine Jelle al veelvuldig in de atlas om me…

Hoogleraar cultuursociologie aan de Universiteit Tilburg Peter Achterberg bestudeert het effect van culturele, politieke en religieuze veranderingen op het sociale gedrag van mensen. Ik ging bij hem te rade om te begrijpen waar het geloof in alternatieve feiten en het wantrouwen in de wetenschap vandaan komt (zie ook zijn blog op wetenschap.nu). Da…

Als er één wetenschapper op alle mogelijke manieren communiceert met de buitenwereld is het wel Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen én verbonden aan het Meertens Instituut. Dus schaart hij zich van harte achter de oproep: 'Wetenschapper, spreek je uit!'. Maar het is niet alle w…

Ze koos aanvankelijk NIET voor natuurkunde, maar het bloed kroop waar het niet gaan kon. Voor haar onderzoek op het gebied van quantumwetenschap en -technologie heeft Julia Cramer de Minerva-Prijs gekregen van het NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen. De prijs is bestemd voor de beste natuurkundige publicatie van een vrouwelijke onderzoeker. Nu…

SPECIAL: een impressie van het grootste natuurkundecongres in Nederland by Wetenschap.nuPor Wetenschap.nu

Het Chinese importverbod op plastic afval dwingt de Westerse landen tot eigen maatregelen als het gaat om het duurzaam (her)gebruiken van allerlei soorten plastic. De Europese Commissie deed daar inmiddels een voorstel voor, maar gaat dat ver genoeg? En wat zouden wij als consumenten kunnen bijdragen? Luister naar industrieel ecoloog René Kleijn va…

Iran is weer helemaal in, zeker sinds het sluiten van de nucleaire deal met de VS. Voor het bedrijfsleven, om zaken te doen, en voor toeristen, om het land te gaan bezoeken. Weer, want de band van ons land met Iran vóór de machtsovername door de ayatollahs, in de jaren zestig en zeventig, was ook heel sterk. Iran met zijn sjah stond symbool voor he…

De randen van de kennis opzoeken, zoals bergbeklimmers almaar hoger willen en ruimtereizigers almaar verder, daar houdt deeltjes-natuurkundige Ivo van Vulpen zich mee bezig. Zijn hang naar avontuur leeft Ivo uit in het zoeken naar het almaar kleinere. Hij is altijd op 'deeltjes-jacht' en daarmee ook bezig met het oplossen van de grote vragen van de…

'America first', herhaalde hij tot vervelens aan toe tijdens zijn inaugurele rede, het logische vervolg op het 'Make America great again' uit zijn verkiezingscampagne. De wereld was in shock na de verkiezing van Donald Trump in 2016 en het afgelopen jaar was er 'never a dull moment' met deze Amerikaanse president. Hij sloeg wild om zich heen in woo…

Het verhaal van de ontwikkeling van de mens verandert razendsnel door belangwekkende vondsten van archeologen, in Zuid-Afrika en Marokko. De Leidse archeoloog Gerrit Dusseldorp vertelt daar graag en smakelijk over. En passant fileert hij ook nog even het paleodieet ("niet op wetenschap gebaseerd en niet sustainable"). Op de vraag of hij het niet ge…